ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze Şeridi’nde barış planının ikinci aşamaya geçişi için müzakereler sürerken damat Jared Kushner ile Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Gazze ile ilgili hazırladıkları Gündoğumu (Sunrise) projesinin çizimleri basına sızdı. Wall Street Journal’ın haberine göre yapımı 10 yıl sürmesi beklenen 112 milyar dolarlık projenin yüzde 20’sini ABD üstlenmeye hazırlanıyor.
GAZZELİLERE NE OLACAK
Projenin Trump’ın damadı Jared Kushner ile Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff liderliğindeki ekip tarafından son 45 gün içinde hazırlandığı öne sürüldü. ‘Hassas ancak gizli değil’ ibaresiyle yapılan 32 sayfalık PowerPoint sunumda, lüks sahil tesislerinden yüksek hızlı demiryollarına, yapay zekâ destekli akıllı enerji şebekelerine kadar uzanan iddialı projelerin yer aldığı aktarıldı. ABD’nin yaklaşık 60 milyar dolarlık hibe ve borç garantisiyle mali desteğin yüzde 20’sinden fazlasını üstlenmeyi öngördüğü belirtilirken Gazze’de yaşayan yaklaşık 2 milyon Filistinlinin yeniden inşa sürecinde nerede yaşayacağına dair ayrıntılar ise sunumda yer almadı. Sunumun zengin Körfez ülkeleriyle Türkiye ve Mısır’a da yapıldığı iddia edildi.
REFAH MERKEZ OLACAK
10 yılı aşkın bir yol haritası, çalışmanın yıkılmış binaların, patlamamış mühimmatın ve Hamas tünellerinin kaldırılmasıyla başlamasını; bu sırada halka geçici barınaklar, sahra hastaneleri ve mobil klinikler sağlanmasını öngörüyor. Ardından kalıcı konutlar, sağlık tesisleri, okullar ve ibadethaneler inşa edilecek. Yollar asfaltlanacak, elektrik hatları bağlanacak, tarım yeniden başlayacak. Sahil boyunca lüks mülkler ve modern ulaşım merkezleri gibi uzun vadeli hedefler ise en son aşamada devreye girecek. Yeniden inşa, dört aşamada ilerleyecek. Güneyde Refah ve Han Yunus’tan başlayıp “merkez kamplar” üzerinden Gazze kentine uzanacak. “Yeni Refah” kentinin Gazze’nin yönetim merkezi olması ve 500 binden fazla kişiye ev sahipliği yapması öngörülüyor.
NE KADAR GERÇEKÇİ
Ancak planın hayata geçirilmesi ciddi şartlara bağlanmış durumda. Taslağın ikinci sayfasında kırmızı harflerle, Gazze’nin yeniden inşasının Hamas’ın silahsızlanmasına ve tüm tünel ve silahların devre dışı bırakılmasına bağlı olduğu vurgulanıyor. Haberde planı inceleyen bazı yetkililerin gerçekçiliği konusunda ciddi şüpheler taşıdığı kaydedildi. Hamas’ın planın yürürlüğe girmesi için silahsızlanmayı kabul etmeyeceği, hatta etse bile ABD’nin zengin ülkeleri tehlikeli bir savaş sonrası ortamda yüksek teknolojiye sahip bir kent kurmanın faturasını ödemeye ikna edemeyeceği değerlendiriliyor.
WITKOFF: GAZZE’DE İLERLEME KAYDETTİK
Öte yandan ABD, Türkiye, Mısır ve Katar’ın Miami’de yapılan Gazze toplantısında ABD Başkanı Trump’ın Gazze’ye yönelik barış planına olan bağlılıklarını teyit ettiği ve gelecek haftalarda planın ikinci aşamasına ilişkin istişareleri sürdürme konusunda anlaştıkları dile getirildi. Özel Temsilci Witkoff toplantının sonuçlarına ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ateşkesin ikinci aşamasına geçme çalışmalarıyla ilgili görüşmede, sivilleri korumak ve kamu düzenini sağlamak amacıyla “birleşik bir Gazze yönetimi altında Gazze’de bir yönetim organının kurulmasının önemini vurguladıklarını” belirtti. Witkoff, “Bu bağlamda Barış Kurulu’nun yakın zamanda tesis edilmesi ve faaliyete geçirilmesine desteğimizi ifade ettik” dedi.
Yeniden inşa sürecinde Gazzeliye ne olacağı ise belli değil.
FİDAN: GAZZE GAZZELİLERİNDİR
DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan, ABD’de düzenlenen Gazze konulu toplantının ardından yaptığı açıklamada, “Gazze, Gazze’liler tarafından yönetilmeli, Gazze toprakları hiçbir şekilde bölünmemeli ve Gazze’de yapılacak her şey Gazze’liler için yapılmalı” ifadelerini kullandı. Basın mensuplarına konuşan Fidan, “Birinci aşamada meydana gelen sorunları detaylı olarak tartışma imkanımız oldu. Türkiye olarak ateşkes ihlallerinin barış planını tehlikeye soktuğunu, ikinci aşamaya geçmede büyük riskler oluşturduğunu açıkça ifade ettik. Özellikle İsrail tarafından devam eden ihlaller inanılmaz şekilde süreci daha zor hale getiriyor. Gördüğümüz o ki, bütün taraflar bu konuda mutabakat içerisinde ve bunun önüne geçilmesi konusunda da çeşitli tartışmalarımız oldu” dedi. İkinci aşamaya geçişle ilgili tartışılan konulara değinen Fidan, toplantıda Gazze’nin yeniden imarına ilişkin bir ön çalışmanın sunulduğunu ve bu çerçevede bir ön tartışma yapıldığını belirtti.
ATEŞKES SÜRECİ GÖRÜŞÜLDÜ
MİLLİ İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Büro Üyesi ve Müzakere Heyeti Başkanı Halil el Hayye ile beraberindeki heyetle bir araya geldi. “Gazze Ateşkes Anlaşması” kapsamında İstanbul’da yapılan görüşmede Hamas heyeti, ateşkes kurallarına uyduklarını belirterek, İsrail tarafının yaptığı ihlaller hakkında MİT Başkanı Kalın’a bilgi verdi. Garantör ülke Türkiye’nin, Gazze’de ateşkesin uygulanması yönündeki yoğun çalışmaları üzerinde durulan görüşmede, İsrail’in yaptığı ihlallerin önlenmesi için atılacak adımlar değerlendirildi. Ayrıca, Gazze Barış Planı’nın ikinci aşamasına geçiş için gerekli şartların oluşturulması ve mevcut sorunların giderilmesi için yapılacaklar konusunda istişarelerde bulunuldu. Her iki heyet de bağımsız Filistin Devleti’nin kurulması hedefinin korunması üzerinde tekrar mutabık kaldı.
Yorumlar
Kalan Karakter: